หลังเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา มีภาพหนังสือหลุด โดยมีใจความในเอกสารระบุว่า บีจีเอฟซี เตรียมเปลี่ยนชื่อสโมสรใหม่ (อีกครั้ง) เป็น “บีจีซี ปทุม ยูไนเต็ด” หลังเตรียมเข้าตลาดหลักทรัพย์
เลยเกิดสงสัยขึ้นมาว่าทำไมต้อง "ยูไนเต็ด"
"ยูไนเต็ด" คือชื่อทีมที่แฟนบอลอย่างเราๆคุ้นรูหูในฟุตบอลอังกฤษ และแถบราชอาณาจักร ซึ่งนิยมใช้ชื่อดังกล่าวลงท้ายไม่ต่างจาก เอฟซี โดยมีความหมายคือ "การร่วมมือกัน"
หากชื่อ "ยูไนเต็ด" ทีมฟุตบอลต่างชาติหมายถึง "การร่วมมือกัน" แล้วชื่อ "ยูไนเต็ด" สโมสร ฟุตบอลไทยสื่อถึงอะไร ได้รับอิทธิพลเข้ามาในแดนปลาแดกตั้งแต่เมื่อไหร่ ?
สำหรับผู้เขียน ถ้าไม่นับ "ยูไนเต็ด" ที่เป็นชื่อต่อท้ายสโมสรฟุตบอลในลีกผู้ดี ผู้เขียนเห็นชื่อ "ยูไนเต็ด" ถูกนำมาใช้ครั้งแรกในศึกลูกหนัง 7 คน สมัยยังเรียนอยู่มัธยมต้นที่ โรงเรียนฤทธิยะวรรณาลัย 15 ปีก่อน ตอนนั้นมี 1 ทีมที่ใช้ชื่อต่อท้ายคือ "ขวัญใจน้องเมีย ยูไนเต็ด"
แต่นั่นไม่ใช่ฟุตบอลอาชีพอย่างทางการ…
จากการนั่งขุ้ยข้อมูลของ "ไทยลีก" ระบุไว้ว่า สโมสรที่จดทะเบียนชื่อทีมลงท้ายด้วย “ยูไนเต็ด” ในฤดูกาล 2018 มีทั้งสิ้น 34 สโมสร โดยแบ่งเป็น
ไทยลีก : บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด, ทรู แบงค็อก ยูไนเต็ด, เอสซีจี เมืองทอง ยูไนเต็ด, สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด, พัทยา ยูไนเต็ด, อุบล ยูเอ็มที ยูไนเต็ด
ไทยลีก 2 : อาร์มี่ ยูไนเต็ด
ไทยลีก 3 (ตอนบน) : เจแอล เชียงใหม่ ยูไนเต็ด, อยุธยา ยูไนเต็ด, แพร่ ยูไนเต็ด, เมืองกาญจน์ ยูไนเต็ด,
ไทยลีก 3 (ตอนล่าง) : เอ็มโอเอฟ ศุลกากร ยูไนเต็ด, นรา ยูไนเต็ด, จามจุรี ยูไนเต็ด, บีทียู ส.บุญมีฤทธิ์ ยูไนเต็ด, แกรนด์อันดามัน ระนอง ยูไนเต็ด, ดับบลิวยู นครศรี ยูไนเต็ด
ไทยลีก 4 (ตะวันออก) : บ้านค่าย ยูไนเต็ด, ปลวกแดง ระยอง ยูไนเต็ด, สายมิตรกบินทร์ ยูไนเต็ด, พัทยา ยูไนเต็ด บี
ไทยลีก 4 (ใต้) : คาเด็นซ่า สตูล ยูไนเต็ด
ไทยลีก 4 (กรุงเทพและปริมณฑล) : ทรู แบงค็อก ยูไนเต็ด บี
ไทยลีก 4 (ตะวันตก) : นครปฐม ยูไนเต็ด, สพล. สมุทรสาคร ยูไนเต็ด, ชัยนาท ยูไนเต็ด, อัสสัมชัญ ยูไนเต็ด
ไทยลีก 4 (ตะวันออกเฉียงเหนือ) : เมืองเลย ยูไนเต็ด, ขอนแก่น ยูไนเต็ด, ศรีสะเกษ ยูไนเต็ด, บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด บี, อุบล ยูเอ็มที ยูไนเต็ด บี, นครราชสีมา ห้วยแถลง ยูไนเต็ด,
ไทยลีก 4 (เหนือ) : นครแม่สอด ยูไนเต็ด
ตัวเลขดังกล่าวยังไม่รวมชื่อสโมสรจาก ไทยแลนด์ อเมเจอร์ ที่เป็นลีกลูกหนังกึ่งอาชีพอีกหลายทีม
อย่างไรก็ดี เมื่อไล่ไทม์ไลน์ข้อมูลลูกหนังไทย เผยว่า สโมสรแรกที่นำชื่อ "ยูไนเต็ด" มาใช้อย่างทางการในฟุตบอลอาชีพเมืองไทยคือ เมืองทอง หนองจอก ยูไนเต็ด ในฤดูกาล 2007 สมัยที่ทีมยังโลดแล่นอยู่ในดิวิชั่น 2 โดยปัจจุบันเปลี่ยนมาเป็น เอสซีจี เมืองทอง ยูไนเต็ด
ภาพ : สโมสรเมืองทอง ยูไนเต็ดแหล่งข่าวที่คลุกคลีทีมระบุว่าชื่อ เมืองทอง หนองจอก ยูไนเต็ด ถูกคลอดขึ้นจากการตั้งชื่อของผู้ใหญ่ในสโมสรท่านหนึ่ง โดยให้เหตุผลว่าที่ใช้ชื่อ "ยูไนเต็ด" ต่อท้าย ว่ามาจากการที่ เมืองทอง กับ ร.ร.หนองจอกพิทยานุสรณ์ เจ้าของสิทธิ์เดิม รวมทีมกัน จึงเป็น เมืองทอง หนองจอก ยูไนเต็ด ซึ่งตรงกับคำว่า "ยูไนเต็ด" ที่หมายถึงการร่วมมือกัน
หลังมีทีมแรกที่ใช้ชื่อ "ยูไนเต็ด" สโมสรอื่นที่ถูกเทคโอเวอร์ หรือเปลี่ยนนายทุนใหม่ก็ค่อยผุดชื่อนี้ตามหลังมากขึ้น จนมีกองพะเนินเป็นเข่งในปัจจุบัน
ข้อมูลดังกล่าวสอดคล้องกับที่ จิรัฏฐ์ จันทะเสน เลขาธิการสมาคมประวัติศาสตร์ฟุตบอลไทย เล่าให้ผู้เขียนฟังว่า โลกลูกหนังไทยสมัยก่อนยังไม่มีการใช้ชื่อทีมที่มีคำว่า "ยูไนเต็ด" มากมายเหมือนปัจจุบันขณะ
“สมัยเมื่อก่อนยังไม่มีใครใช้ชื่อนี้นะ พี่ว่าจุดเริ่มต้นมาจากช่วงที่เราคลอดฟุตบอลโปรลีก หลายทีมตอนนั้นมีการใช้โลโก้และภาษาต่างชาติมาต่อท้ายชื่อสโมสร อย่างเช่น ชลบุรี ชาร์ค, เชียงใหม่ คาลิเบอร์ หรือ นครปฐม ฮันเตอร์ จากนั้นอาจด้วยกระแสฟุตบอลต่างประเทศที่เข้ามา เลยทำให้สโมสรเริ่มเปลี่ยนชื่อทีม โดยมีชื่ออย่าง ยูไนเต็ด เข้ามาเพิ่ม”
ภาพ : FB Pattaya United
หากมองแบบไม่ทำความเข้าใจให้ซับซ้อน คนทำฟุตบอลอาจเบื่อคำลงท้ายว่า "เอฟซี" ซึ่งดูโหล หรือภายในจังหวัดหรือเมืองนั้นๆ มีสโมสรที่ลงท้ายด้วยเอฟซี การเปลี่ยนมาใช้ชื่อ "ยูไนเต็ด" อาจเป็นอะไรที่ให้ความหมายใกล้เคียงกัน
ที่สำคัญ "ยูไนเต็ด" คือชื่อแรกที่แฟนบอลคุ้นหู มีอัตลักษณ์ทางภาษาที่จดจำง่าย จากวัฒนธรรมลูกหนังอังกฤษที่กระเด็นเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของแฟนบอลไทย แต่ถึงกระนั้น "ยูไนเต็ด" สำหรับสโมสรฟุตบอลไทยที่แห่ตั้งชื่อกันตามมากมาย มีความหมายสำหรับสโมสรนั้นๆหรือไม่
"คือความหมายของคำว่า ยูไนเต็ด ในต่างประเทศ มาจากการร่วมมือกัน เป็นการร่วมมือของคนในเมืองนั้นๆ จนก่อร่างสร้างเป็นสโมสร" พี่จิรัฏฐ์ เล่าให้ผู้เขียนฟังต่อ
"แต่ในไทยพี่ไม่รู้ว่าแต่ละทีมมีที่มาที่ไปแบบนั้นหรือไม่ ถ้าถามพี่ พี่ว่าส่วนใหญ่เราแค่อิงกระแสฟุตบอลต่างประเทศมาแล้วมาลอกเลียนแบบมากกว่า เพราะรากเหง้าสโมสรฟุตบอลไทยส่วนใหญ่ มาจากกลุ่มนายทุนธุรกิจ ไม่ก็คนๆเดียวที่มีเงินถัง ตำแหน่งหน้าที่ดี เข้ามาทำทีม แล้วมันจะเป็นการร่วมมือกัน เหมือนกับความหมายคำว่า ยูไนเต็ด ได้อย่างไร"
"ถ้าถามพี่ พี่มองว่า ฟุตบอลคลับ หรือ เอฟซี เป็นอะไรที่สากลดีอยู่แล้ว แต่ก็เข้าใจว่ายุคสมัยมันเปลี่ยนไป การได้รับอิทธิพลฟุตบอลต่างประเทศเข้ามา หรืออาจเป็นเป็นเรื่องการตลาด ที่ทำให้ชื่อทีมดูอินเทรนมากขึ้น ยูไนเต็ด อาจดูเท่กว่า"
"เรามีรากเหง้าฟุตบอลที่ดีอยู่แล้ว ประเทศไทยเป็นชาติแรกในเอเชียที่มี ฟุตบอลภายใน และ เป็นชาติแรกในเอเชีย และชาติที่ 37 ของโลก ที่ขึ้นทะเบียนกับฟีฟ่า ดังนั้นบางอย่างถ้ามันดีอยู่ ก็ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน หรือเลียนแบบต่างชาติ อย่าง เยอรมัน สเปน ชื่อลีกหรือชื่อสโมสรเขายังใช้ชื่อภาษาเขาเลย ไม่เห็นต้องมามี ยูไนเต็ด พี่ว่า ฟุตบอลคลับ เป็นอะไรที่ลงตัวของมันดีอยู่แล้วสำหรับพี่"
ท้ายสุดแล้วชื่อ "ยูไนเต็ด" ที่แพร่หลายในฟุตบอลไทย อาจมาจากการนำชื่อมาใช้เพราะมาจาก "การร่วมมือ" ตรงตัวกับความหมาย
หรืออาจเพียงเพราะการเสพติดวัฒนธรรมลูกหนังอังกฤษ และลอกมาใช้ตามความนิยมของยุคสมัยต่อๆกันมา เป็นคำเรียกที่เท่ ทำให้แบรนด์มาร์เก็ตติงสโมสรให้ดูอินเตอร์ ชื่อจำง่ายคล้าย เอฟซี หรือ ฟุตบอลคลับ
เชื่อว่าหลายคนมีคำตอบคล้ายกันในใจ…
